PORTFOLIO
ANTOINE VAN LOOCKE
RECUPERATIE OP HET SCHERP VAN DE SNEDE KURT VANBELLEGHEM KWINTESSENS 1/XX

 

Materialen met meerwaarde

 

De messen van Antoine Van Loocke zijn voor hem een vorm van communicatie, aanleiding om een gesprek te beginnen, aanknopingspunt tot sociale interactie, net zoals anderen het liever over voetbal of populaire tv-programma’s hebben in de omgang met elkaar. Antoine Van Loocke was tot enkele jaren geleden nog als beeldend kunstenaar actief. Hij maakte schilderijen en beeldhouwwerken. De manier waarop kunstenaars met hun leefwereld omgaan (ze vertalen die aan de hand van subjectieve processen en dit leidt dan tot een ‘verbeelding’ van de alledaagse realiteit) is nog altijd de bepalende factor in Van Loockes denken en handelen. Hij maakt ‘patattenschellers’, aardappelmesjes dus. En die dienen om gebruikt te worden. Maar die ‘patattenschellers’ zijn tevens het resultaat van de conceptuele, experimentele en materiële verbindingen die hij maakt tussen ecologie (vanuit een groot respect voor de natuur) en recuperatie van materialen.

 

In het begin maakte Van Loocke nog zelf zijn lemmeten. Als een echte smid vervaardigde hij damasten platen, een tijds- en arbeidsintensief proces dat hij bovendien als milieuvervuilend zag. Het resultaat was een ‘schoon’ mes, een object dat je eerder exposeert dan gebruikt. Omdat hij op zoek was naar een andere ervaring heeft hij dit productieproces snel achter zich gelaten. Nu werkt hij nog bijna uitsluitend met bestaand materiaal.

 

Een zilveren servieskoffer was tot enkele generaties terug nog een absolute must voor iedereen die zich een bepaalde standing wilde aanmeten. Het voorwerp duikt nu vooral op in erfenissen. Met de opkomst van de vaatwasmachine kiest de huidige generatie er steeds vaker voor om de lemmeten van de messen te laten vervangen door hedendaags inox. Dat materiaal is vaatwasbestendig en vraagt heel wat minder onderhoud dan koolstofstaal. De zilversmeden moeten op hun beurt van al die overtollige lemmeten afgeraken en daar heeft Antoine Van Loocke wel een oplossing voor.

 

Het productieproces van de aardappelmesjes van Van Loocke begint met de recuperatie van deze lemmeten. De bestaande lemmeten hebben óf een rond uiteinde (een verordening uit de tijd van Napoleon opdat de messen het glazuur op de Franse borden niet zou beschadigen) of een verzwakte punt omdat ze in het verleden herhaaldelijk geslepen zijn. Het originele lemmet krijgt een nieuwe vorm, een ronding die met een snijschijf of staalschaar wordt aangebracht. Daarna wordt het lemmet opnieuw vlijmscherp geslepen. Naast koolstofstaal, een materiaal dat gemakkelijk roest, gebruikt Van Loocke ook vaak lemmeten in inox van voor de jaren 1960. Ook díe messen mogen niet in de afwasmachine en zouden toch maar weggegooid worden. Zo creëert Van Loocke louter vanuit afval een nieuw product, met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk.

 

Voor de heften van de ‘patattenschellers’ gebruikt Antoine Van Loocke ook zoveel mogelijk recuperatiemateriaal. Uitgangspunt is dat hij het geheel een indruk wil geven van soberheid, puurheid en natuurlijkheid. Veel van de materialen voor de heften vindt hij op rommelmarkten. Ivoren heften zijn vaak gerecupereerd uit van die afschuwelijke brugsculpturen in olifanttand of uit andere nutteloze ivoren voorwerpen. Een kapotte wandelstok kan eveneens gerecupereerd worden. Het liefst en het vaakst werkt hij met rot hout en dan vooral wortelhout. In zijn tuin liggen boomstronken die er al jaren liggen te rotten. Na een periode van gemiddeld acht jaar hebben de schimmels in het hout voor een fascinerend kleurenpallet gezorgd, of toch op bepaalde plaatsen, want van een doorsnee stronk kan vaak minder dan 10% gebruikt worden. De bruikbare stukken worden op de juiste lengte gezaagd en dan begint een langzaam proces van impregnatie met harsen, waardoor het stukje hout bijzonder hard wordt. Deze rechthoekige blokjes worden dan mechanisch en handmatig opgeschuurd en gepolijst, resulterend in onverwachte en heel uiteenlopende kleurenpaletten.

 

Bij Antoine Van Loocke is het nadenken óver en het experimenteren mét recuperatiematerialen een belangrijk proces, waarbij hij zelfs vooruitblikt naar hoe iemand na hem mogelijks zijn producten zal recupereren. Maar het allerbelangrijkste voor hem is dat zijn messen gebruikt worden in de keuken en aan tafel. Zijn productie is klein en artisanaal en er is een lange wachtlijst, maar in toprestaurants zoals Hof Van Cleve en In De Wulf werken ze alvast dagelijks met zijn messen.